Een ecologische woning
Dit is de website van het Aardehuis ‘Utopia’ dat gebouwd wordt op het terrein de Messemaker in Cuijk. In deze ecologische woning wordt gebruik gemaakt van duurzame en milieuvriendelijke bouwmaterialen en technologieën. Daarnaast is het vooral de constructie van een prachtige woning die zich qua vorm goed aanpast aan de omringende natuur.
Geheel toevallig en weer ongevraagd, is de SBS6 tegen ons huis / website aangelopen. Net zo als ondertussen de Telegraaf, Gelders Dagblad , Cuijks weekblad, Architecten blad , etc.
Ze zochten interessante huizen met “leuke mensen” voor een TV programma … Wij kunnen er echt niets aan doen… , maar hebben toch meegedaan.
De uitzending was maandag 11 december 2017, aflevering 315 van Huizenjacht.
In het KRO-NCRV programma BinnensteBuiten, dat elke werkdag wordt uitgezonden om 18.50 uur op NPO 2, wordt de kijker dagelijks getrakteerd op een gepassioneerde en duurzame dosis huis en interieur, tuin en natuur, eten en drinken. In dit kader is een bezoek gebracht in het Aardehuis en hieronder kun je de aflevering opnieuw bekijken.
Op 24 maart 2014 is het eindelijk zo ver , het dak wordt volledig gemaakt met een sedum groendakbedakking. Dat gebeurt net zo als met alle voorgaande karweien niet zo maar… Een heel team van specialisten is uit Groningen afgedaald om hier hun “mooiste sedum dak ooit” te komen maken. Onder leiding van Henk van Veenstra daktuinen en vegetatiedaken b.v. komen Wytse, Sybren en Albertus s’morgens om 7 uur al aan de deur om drie lange dagen vol gas en knoerend hard tot zonsondergang te komen werken.
Het groendak ligt onder 26 graden . Als er dus geen voorzorgsmaatregelen worden genomen, glijdt de hele laag er misschien tijdens een flinke regenbui af. Daarom wordt een systeem van de firma Zinco toegepast ( Duits en degelijk) dat garanties geeft tegen afschuiving. Onderop komt een vilten laag van ongeveer 1 cm dik tegen worteldoorgroei. Daarboven op een laag isolatieschuim met kuiltjes ( “eierdoos structuur”) hierdoor blijft het substraat met aarde en de sedumplantjes netjes op hun plaats. Daarbovenop komt een laag juten gaas en dan weer een dunne laag substraat. Allemaal om te zorgen dat de dakbedekking niet gaat wegglijden.
Hieronder de rollen viltdoek , het juten gaas en de kisten met plantjes.
Zoals met alle mooie dingen in het leven en ook met spannende avonturen, op een bepaald moment zijn ze klaar. Zo is het ook met ons aardehuis bouwproject gelopen. Het is af of op een paar details na die in de loop van de komende maanden hun beslag gaan krijgen. Het belangrijkste karwei dat nog niet af is het sedumdak en de bijbehorende heuvels die pas na de winterperiode kunnen gaan starten. De heuvels moeten namelijk eerst inklinken / inzakken en dat is inmiddels gebeurd.
Om een goede indruk te krijgen hoe het er nu bij ons na de verhuizing uitziet, volgt nu een foto-overzicht.
Voorkant van het huis
Achter de voordeur de gang met het zicht op de “golfmuur”
Toiletruimte met aparte voorzieningen voor damens en heren
Er is geen weg meer terug . Ons huis in Eindhoven is eindelijk verkocht en de verhuisdatum staat vast, dat is 14 december 2013.
De voorzichtigheid en nauwkeurigheid van alle vorige webberichten valt hiermee weg.
Er is geen tijd meer om iets anders te doen dan 7/24 doorsprinten naar de eindstreep. Wat dan op dat moment klaar is is meegenomen en wat niet klaar is , dat is dan jammer maar niet essentieel ( om te overwinteren). De onderstaande berichten en bijbehorende foto’s zijn dan ook een snelle momentopname voor diegenen die toch wel willen weten of het gaat lukken.
De speciale houtvergasser/kachel komt rechtstreeks op transport van de fabriek uit Bayreuth Duitsland. Tot onze eigen verbazing lukt om met de vriendelijke chauffeur en een paar stevige kerels de kachel op zijn plaats te krijgen. De pallet weegt 260 kg…
De kachel is meer dan op tijd , maar ik heb nog geen bedrijven gevonden die het installatieschema wilen/ kunnen maken en het geheel installeren. Een uitdaging dus.
Het binnen en buitenhoutwerk is behandeld met speciale Tung olie, dan blijft de kleur mooier. Ook heeft René de schilder een proefstuk opgezet voor de buitenwanden. De gele kleur heeft meer uitstraling dan wit, maar daar gaan we eerst nog eens een winter over nadenken of die het wordt.
Hier komen Nico van de firma Copernicus en zijn vrouwelijke collega Willeke om de PV panelen (stroom opwekken) en Zonnecollectoren (voor warm water).
Daar zijn ze de tegelzetters uit Helmond van Davy Manders. Hier is Davy zelf.
Zoals Roy werkt lijkt het allemaal “een eitje”. Daar staan dus heel wat jaren ervaring achter.
Een soepel team. De sterspeler is er op dit moment niet bij, dat is Manny de vader van Davy. Al ruim boven de zestig jaar , maar nog steeds niet te verslaan in snelheid en precisie
Dat wordt een lekker mooi vloertje. Lees verder “Werkzaamheden in September en Oktober”
Na ongeveer tien maanden werkzaamheden en veel slecht weer is het dak nog steeds niet klaar. Er worden nieuwe hulptroepen gemobiliseerd uit de omgeving. CAI dakwerken neemt de uitdaging aan. Doen we zo , binnen een weekje. Overdrijven kan CAi als de beste , maar hij zat er niet ver naast. Iets meer dan een week is het dak af en zijn ook de zinken dakgoten en daklijsten erop . Superwerk met een goed humeur.
Dit is de CAI zelf , de eigenaar en voorman. Kijkt een tikje serieus , maar is met een stralende glimlach vanwege de goede resultaten weggegaan.
Dit is Max , vooral goed met nauwkeurig zagen en lijmen van de 20 cm dikke laag isolatie.
Roel is de specialist met alles wat zink is. Lees verder “Werkzaamheden in September”
Als er mensen zijn die nu denken , wat gebeurt er weinig in Cuijk. Dan klopt dat niet. In tegenstelling er is juist erg veel gebeurd, maar ik heb zelf te weinig tijd en energie over om de website bij te werken. Ik ga nu snel een inhaalslag maken met veel foto’s en minder tekst.
Bekende gezichten. De mannen van de firma Baens uit België die de laatste (binnen) deuren komen plaatsen
Dit is de deur in de woonkamer die naar de kelder gaat. Een beetje fors uitgevallen , maar het is dan ook een buitendeur qua uitvoering, beveiliging en isolatie.
Met deze dubbele en vier dubbele deuren is de serre compleet.
Na twee stuuklagen aan de buitenkant , komt nu de laatste- en finishlaag. “Super” Tonnie was deze keer ook weer niet te houden en heeft er erg veel zin in om de klus super strak af te leveren. Samen met Michiel is dit een zeer hecht team, die met erg veel plezier aan dit karwei bezig zijn.
Hier is goed het resultaat van de finishlaag te zien. Boven op de eerste etage is het al klaar en op de begane grond zie je nog de tweede en ruwe stuuklaag.
De finishlaag ziet er echt heel strak en stralend uit. Niet de kleur die wij in gedachten hadden, maar toch met een hele mooie en chique uitstraling. We gaan er eens op ons gemak een tijdje naar kijken. Als het bevalt , laten wij het zo en anders gaat er volgend jaar een laag ademende natuurverf over heen.
Op het zelfde moment gaat het afwerk- / timmerteam van Ruud , Jelle en Herman door met de binnenwanden en plafonds. De onderstaande foto laat de toekomstige keuken zien en de gang van de voordeur naar de woonkamer. Lees verder “De laatste stuklaag buiten”
Na een heleboel gepuzzel en gereken , kom ik uit op een totaal ruim 200 m2 binnenwanden . Daar hebben we bij elkaar ( tweezijdig plaatmateriaal) 450 m2 Fermacell platen van 12,5 mm dik voor nodig. Fermacell omdat dit ecologisch verantwoord materiaal is. Op Gipsplaten kun je namelijk niet met leemstuuk werken. Zes pallets om 6.00 uur afgeleverd in “Kuik”. Gelukkig met een “Kooi aap” ( soort vorkheftruck) vlak voor de deur laten bezorgen. Die platen zijn namelijk loodzwaar.
Eindelijk de eerste binnenwand op de nieuwe vloer.
Hoe moeten we nu verder nadat de stukadoors/ spuiters de eerste stuuklaag hebben aangebracht ? Je zou denken gewoon doorspuiten en de tweede en derde finishlaag aanbrengen, maar zo gemakkelijk gaat dat niet . Met de dikke stuuklagen die wij aanbrengen , totaal laagdikte ongeveer 4-6 cm, kun je niet zomaar doorwerken. Iedere laag moet volledig droog zijn voordat de volgende laag erover heen kan. Doe je dat niet dan gaat het geheel gegarandeerd scheuren. Het droogproces duurt één dag per mm laagdikte… Je kunt het trouwens duidelijk aan de buitenkant zien , eerst is alles nat en daarna zie je droge plekken. Maar zelfs nu na ruim twee weken is meer dan de helft van de binnenmuren nog nat. De buitenmuren zien er wel droog uit.
Gijs heeft iets vreemds ontdekt:
Er groeit iets organisch uit de leemstuuklaag..!
Ondertussen gaan de andere activiteiten zo goed als mogelijk door . Er zijn twee opties , de vloeren afmaken inclusief tegels/natuursteen in de specie gelegd of de cementendekvloer storten en glad maken en pas later de tegels/ natuursteen leggen / lijmen. We hebben gekozen voor de tweede optie omdat de risico’s met beschadiging van de tegels/ natuursteen te groot zijn.
Hallo, gaat dat zo snel ?!? De bovenverdieping is al haast klaar. De stukadoors kunnen op de eerste verdieping lekker doorlopen op de steigers die Gijs de timmerman heeft gemaakt ( eigen idee en initiatief !)
Hier wordt de hydraulische mortel door Tonnie klaar gemaakt in een speciale krachtige mortelpomp die wij van de gespecialiseerde firma Schoonewil uit Alkmaar huren. Daar woont namelijk Michiel Gerritsen van Wandenzo ,de stukadoor die deze moeilijke klus heeft aangenomen. Hij heeft al vaker met leemstuuk mortel en hydraulische kalk mortel gewerkt, maar dit project op strobalen , houten kolommen en moeilijke hoeken is tot nu toe zijn “Meesterproef”. De hydraulische kalk mortel van Tubag is lichtgewicht , ademend en speciaal voor buitentoepassingen. Het is niet echt lekker spul, redelijk agressief en daarom zoekt Tonnie bescherming in zijn T-shirt.
Kijk, zo gaat dat nu. Michiel spuit alles onder met mortel en daarom zijn van te voren alle deuren en ramen met plastic afgeplakt. Ook is hier goed te zien hoe de RVS ribbenstrek vooraf is bevestigd.
Op 17 april is door de firma Peeters & Janssen het arduin gebracht en geplaatst. Arduin is Belgisch hardsteen en is daardoor ook door een gespecialiseerde firma uit België geplaatst. Hiervoor kwamen Koen Gompes en zijn medewerker vanuit Opitter om vrijwel in één dag alle dorpels en buitenvensterbanken te plaatsen. Arduin wordt door de jaren op een mooie manier door de weersomstandigheden licht gekleurd en aangepast. Het arduin past erg goed bij de uitstraling van de woning , een natuurlijk , eerlijk en robuust materiaal.
De toegang tot de woning en in het bijzonder de dorpel, wordt tijdelijk beschermd door een hond ( Gryphon, de flatcoat retriever) en een veiligheidsopstapje.
 |
Het toiletraam van de begane grond.
 |
Hier de nog open bijkeuken met twee ramen die op de ingang van de kelder uitkijken.
 |
De gevel van de serre met arduin dorpels
Na een veel te lange winter is het dan eindelijk zo ver. We zijn begonnen met strobalen bouwen. Op woensdag 27 maart is er een kennismakingsdag met het Strobouw Team in Cuijk en worden er al twee proefmuren gebouwd. Ons “sterrenteam” bestaat uit Sissy Verspeek, Toby Wisselo, Daan Molkenboer en zijn maatje Joost Boender, Michiel Gerritsen en Ronald Salters. De meesten hebben al (enige) ervaring met strobouw en zijn zelf bereid om vanuit het hele land hier aan dit unieke project mee te willen werken. Onder redelijk moeilijke omstandigheden want het het is erg koud. Het vriest nog iedere nacht. Vanaf 2 april gaan we er voluit tegen aan. Ja, het is een erg goed team en de sfeer is super goed en gezellig.
De strobalen worden op maat gemaakt door Henk Goossens , een lokale boer die op nauwelijks één kilometer afstand zijn bedrijf heeft. In een hele grote loods worden de strobalen extra stevig geperst en voorgesorteerd op de juiste afmetingen.
Het vervoer tussen de loods en de bouwplaats gaat met een aanhanger die we mogen lenen van Henk.
De eerste proefmuur wordt geplaatst volgens de Belgische bouwmethode. We maken gebruik van grenen balken van 5×17 cm die als extra versteviging om de twee lagen horizontaal worden geplaatsts. Deze balken worden daarna met potkrikken op spanning gezet en de balken worden dan met metalen hoekprofielen vastgezet. Deze balken gebruiken we ook rondom de ramen als sub-skelet.
Het is nogal een natte periode geweest vanaf oktober 2012. Het is daardoor ook niet gelukt om de woning windicht te krijgen vóór de winter. Wel is de ruwbouw klaar en zijn de daken door Bas van Livingroofs nog net op tijd waterdicht gemaakt. De doelstelling om de strobalen te kunnen plaatsen en die aan de buitenkant te kunnen stuken is helaas niet gelukt. Strobalen kunnen namelijk niet erg goed tegen vocht en regen en een stuklaag kan tijdens het drogen niet tegen vorst. Jammer , dan maar een “vorstverlet periode” ingesteld. Dan wordt de bouwaktiviteiten weer hervat na de winter.
Ondertussen nog wel een paar mooie foto’s kunnen maken van de woning in de sneeuw. De foto’s met de bomen geeft het uitzicht weer van de achterzijde van de woning op het aansluitende ven met de oude treurwilgen.
Op donderdag 22 november zijn de werkzaamheden van de firma SPIB klaar. Patrick Put en zijn medewerker Leo hebben hun ” kunstwerk ” beëindigd. Zelf kan ik ook redelijk uit de voeten met timmerwerkzaamheden , maar wat er tijdens de afgelopen drie maanden ( veel slecht weer met regen gehad , wat extra tijd heeft gekost) is afgeleverd door de beide heren / vakmeesters is zeldzame en grote klasse ! Chapeau ! Er is altijd met een goed humeur is er zeer gestadig doorgewerkt gedurende de afgelopen periode.
De bouwwijze van de firma SPIB is speciaal ontwikkeld voor HoutSkeletBouw in combinatie met strowanden. In feite zijn de originele tekeningen van Orioarchitecten veranderd en aangepast aan deze specifieke bouwwijze. Dat valt pas goed op als je in het bouwwerk staat. De houten kolommen van 19 x 39 cm en de vele details , zoals bijvoorbeeld de dubbelgekromde vlakken op het dak van van de woonkamer, geven een hele bijzonder uitstraling en karakter aan het bouwwerk. Je voelt het gewoon, het lijkt wel of het bouwwerk “leeft”. Dat belooft nog wat als we deze constructie later gaan vullen met strowanden.
De onderstaande foto’s heeft Patrick Put gedeeltelijk vanuit zijn hijskraan gemaakt als afsluiting van zijn werkzaamheden .
Lees verder “Ruw Hout Skeletbouw – De firma SPIB is klaar met de werkzaamheden”
Na alle indrukwekkende foto’s over de houtskeletbouw is nu het moment aangebroken om dit moois te bedekken met een zwarte laag. Aan de buitenkant moet het bouwwerk wel beschermd worden tegen de weersinvloeden. Eerst komt op het houten dakbeschot een dampwerende laag Thermo Ad met een aluminium ” inlage ” . Dit is is om de dakconstructie hermetisch af te schermen voor vocht en dampen van de binnenkant van de (warme) woning ! Daarna komt er een 20 cm dikke laag EPS isolatieplaat en het geheel wordt afgewerkt met een laag Resitrix. Dit is een soort EPDM , maar dan de ” Rolls Royce ” uitvoering. Uiteindelijk komt er dan volgend jaar nog een groendak / sedum dak bovenop met allemaal verschillende sedumsoorten en kleuren. Het geheel is aangenomen als de grootste uitdaging in zijn nog jonge carrière door Sebastiaan Bakker van de eigen firma Livingroofs. Hij doet dit samen met Ad en mijzelf. De week 5 november was het weer zwaar teleurstellend nat, maar de week daarop was vooraf droog, helder en koud. Wij kopen de materialen voor het dak in bij gespecialiseerde firma’s, vaak zelfs rechtstreeks bij de fabrikant. Maar zelfs dan nog krijg ik het gevoel dat door het vaak natte weer , de complexiteit van de het dak/woning alles veel langer duurt en veel meer kost dan voorzien is . Na veel “slapeloze nachten” ben ik nu zelf tot de conclusie gekomen dat een planning hier niet helpt. Het gebouw is te complex en innovatief , vrijwel niemand heeft dit ooit eerder gedaan. Dus van nu af aan laat ik het gebouw het tempo bepalen. Het gaat net zo lang duren voor het klaar is, totdat het beoogde kwaliteitsniveau bereikt is. Tenminste als het budget het zo lang vol houdt…
Nu komt een beeld van de serre oftewel onze toekomstige tuin- , zonnekamer of diner-ruimte met veel ramen en twee grote openslaande deuren naar het terras/tuin. . Het is ook een belangrijk element in het “Earthship bouwmodel” omdat hier zoveel mogelijk alle warmte en zonlicht naar binnen wordt geleid. Vervolgens wordt deze warmte doorgegeven aan de rest van het huis en wordt als het ware in de heuvel opgeslagen. Er zij al voorzieningen in het dak van de serre aangebracht om 4 grote dakramen te plaatsen. Deze worden voorzien met driedubbel “Heat Mirror Glass” om optimaal de zonnewarmte door te laten, maar te dempen in de zomer. Anders wordt het te heet binnen.
Tot nu toe is er maar één cirkel of toekomstige dakkoepel tegelijkertijd getoond . Hierna komt het beeld van twee dakkoepels. Boven op de houten rand ( deze is 10 cm dik en 60 cm hoog van Noorse rode dennenhout) komt een polyester opstand waar de driedubbele dakkoepel op gemonteerd wordt.
Het tweede en lagere dak is nu aan de beurt. Dit dak is veel groter dan het bovenste dak en ook veel complexer van vorm.Het zijn cilindervormen die in elkaar grijpen. Mooi ontworpen en getekend door onze architect, Michel Post.
Het bovenste dak is nu als ” ruwbouw ” klaar. De dakrand is afgewerkt met Red Cedar hout dat één van de weinige houtsoorten is die je niet meer hoeft te behandelen (verven of beitsen) . Het kan tegen de weersinvloeden buiten en zal wel in de loop van de tijd van kleur veranderen en vergrijzen.
Patrick Put en Leo van de firma SPIB uit België gaan gestaag verder met zagen en timmeren. Nu is het dakbeschot aan de beurt of “planchee’s ” op zijn Belgisch. We praten hier over een houten constructie met planken van 13 breedte bij 4,5 cm dik en messing en groef. Daar kunnen dus olifanten een dansje over doen en dat gaat dan niet stuk. Allemaal; op advies van Richard Fielt de constructeur die dit allemaal berekend heeft. He geheel wordt dan vastgezet met RVS schroeven van ongeveer 15 cm ! Shockproof en berekent op een dak waar later een dampremmend scherm op komt daarna 20 cm EPS isolatie en vervolgens een waterdichte laag van EPDM. Dat houdt de regen wel tegen. Vervolgens komt hier een beschermlaag/ drainagelaag op en dan een afschuifsysteem (van de firma Zinco waarschijnlijk ) dan 7 cm substraatlaag ( vulkaankorrels etc.) en dan eindelijk datgene dat we gaan zien aan de buitenzijde een veelkleurige sedumbedekking ( vetplantjes). Als het positief gaat uitwerken wordt een wisselend “kleurenschilderij ” door de seizoenen heen.
FEEST en Pannenbier want het hoogste punt van de bouw is bereikt op woensdag 10 oktober. De woning is te zien van de openbare weg af, langs de huizen van de buren. Dit heeft nog geen echte files veroorzaakt , maar er zijn vandaag meerdere auto’s in de bocht van de weg blijven stil staan om dit “kunstwerk” te bewonderen. Er is op deze dag met heel erg mooi zonnig wel erg hard door gewerkt. Zelf was ik rond 11.00 uur op de bouw aanwezig en toen was het nog lang niet zo ver, meer zoals de voorafgaande situatie van eerdere foto’s. Van Peter en Tosja Moms,buren van de andere kant van de straat, kreeg ik s ‘avonds laat per e-mail foto’ s toegestuurd van dit hoogtepunt in de schemering. Super !
Nu we op het hoogste punt van dit bouwwerk zijn aangekomen, is enige uitleg op zijn plaats . Deze woning kon niet als bungalow worden gebouwd omdat er te weinig beschikbare ruimte en grondoppervlak is. Daarom heeft de architect er nog een kleine etage boven opgeplaatst. In feite is het alleen maar een ” master bedroom ” met badkamer en toilet . Maar dan wel ruim opgezet met een riant balkon dat uitziet op één van de mooiste uitzichten van de buurt. Een ven met oude treurwilgen en daarom heen een parkje en links ,rechts en vooruit vrijwel 100 meter vrij uitzicht. Het gevoel dat ik vandaag had door voor de eerste keer op het balkon te staan was onbeschrijfelijke mooi en emotioneel.Een ander bijzonder uitzichtpunt is het hoogste punt de transparante dakkoepel (driedubbel geïsoleerd) van 160 cm doorsnede. Op je rug in bed moet dit met heldere nachten een spectaculair uitzicht gaan opleveren. Mocht het bewolkt zijn dan zullen 18 kleine ledlampjes rond de koepel aan de binnenzijde ook wel voldoende sfeer opleveren.
Na al de uitleg over het”hoge niveau”is het nu toch ook tijd om aandacht te vragen voor aardse werkzaamheden. Samen met Ben Thomas ( zelf spontaan aangemeld en benoemd Opzichter van dit bouwwerk) en Dennis Peters ( Grondverzet) hebben we samen de isolering van 20 cm EPS 1,20 meter diep rond de fundering aangebracht. Waarom niet de hele kelder 2,50 meter diep geïsoleerd ? Daar is in een vroeger stadium over nagedacht. De kelder moet niet net zo warm worden als de rest van de woning. Dat kost meer energie en de flessen wijn (hobby) houden daar niet van . Die zijn meer gecharmeerd van een koele ruimte. Daarnaast is in de gegraven geulen de riolering aangelegd.
Wat ooit begon als een “licht gewicht constructie met I-Joist liggers” wordt nu uitgevoerd door een gespecialiseerd Houtbouw en strobouw bedrijf SPIB uit België. Gewoon zware balen en kolommen. De kolommen zijn 36,5 cm diep en 19 cm breed gelamineerd vuren hout ( sterker bestaat niet volgens SPIB…).
Lees verder “Ruw Hout Skeletbouw – Houten kolommen voor de strowanden”
Het blijkt dat één betonwand te hoog uitgekomen is , ongeveer 30 cm. Hier stuiten Betonwerken op de Hout Skelet Bouw.Jammer , maar nog geen echte ramp want hiervoor overlegt Jan Royackers van Royackers Beton met Patrick Put van SPIB- Houtbouw.
De volgende foto’s zijn recent en geven het complete beeld van de binnenkant van de (hele grote) kelder. Er staan betonnen kolommen omdat ik hierdoor de vrijheid behoudt om later op de juiste plaatsen de binnenmuren te gaan plaatsen. ook is één van de twee “koekoeks”/ lichtschachten zichtbaar , die zorgen voor daglicht van buiten. Daarnaast is het licht zichtbaar van de hellingsbaan naar het niveau van de begane grond. De hellingsbaan is de verbinding met buiten waar we met fietsen naar boven kunnen komen. Er is ook een houten trap naar de woonkamer. In de kelder is voorzien: een Technische “stook” ruimte / Fietsenstalling/ Wijnkelder / Knutselruimte / Sauna.
